Profilaktyka narządu wzroku
Schorzenia narządu wzroku w ostatnich czasach stały się chorobą cywilizacyjną. Ciągła praca przy komputerze, oglądanie telewizora czy zbyt długie przebywanie w sztucznym oświetleniu powodują, że nasz wzrok pogarsza się w zastraszającym tempie. Problem chorób oczu, który wcześniej dotyczył głównie osób starszych, coraz częściej występuje już w młodym wieku. Z ostatnich doniesień wynika, że problemy ze wzrokiem ma 20% dzieci w wieku od 0-14 lat, a około 60% osób po 16 roku życia. Ponadto wielu z nas lekceważy swoje problemy ze wzrokiem, ma opory przed stosowaniem szkieł korygujących, nie chodzi regularnie na wizyty kontrolne u okulisty, co także nasila ten problem. Dlatego tak ważna jest profilaktyka, która pozwala znacznie zmniejszyć ilość zaburzeń wzroku w późniejszym okresie życia.
Aby jak najwcześniej i najskuteczniej działać profilaktycznie, kobieta już będąc w ciąży powinna zadbać o swoje zdrowie, aby uchronić dziecko przed zagrażającymi mu chorobami oczu. Ponieważ przebycie w czasie ciąży różyczki lub toksoplazmozy może spowodować poważne schorzenia oczu, a nawet spowodować ślepotę, dlatego kobieta ciężarna powinna unikać kontaktu z kocimi odchodami, nie jeść surowego mięsa a także nie pić niepasteryzowanego mleka. Natomiast zdarza się także, że to choroba genetyczna powoduje uszkodzenie wzroku u dziecka, jednak na to nie mamy już niestety wpływu.
Zaraz po urodzeniu wykonuje się u noworodka zabieg profilaktyczny, by zapobiec chorobie zwanej ropotokiem. W tym celu przemywa się oczy dziecka kwasem bornym lub wodą destylowaną, a następnie zakrapia 1% roztworem lapisu lub zawiesiną penicylinową.
Poza badaniami kontrolnymi, które wykrywają już istniejące wady i zapobiegają dalszemu ich rozwojowi możemy stosować także różne rodzaje profilaktyki. U dzieci w wieku rozwojowym bardzo ważna jest dieta. Wpływa ona na właściwy rozwój całego organizmu, w tym narządu wzroku. Należy spożywać pokarmy, które są bogate w witaminę A, a dieta powinna być urozmaicona.
Należy także zwrócić uwagę na prawidłową higienę narządu wzroku. Rodzice powinni uczyć swoje dzieci, że nie należy trzeć oczu rękami, powinno się myć buzię czystą wodą i wycierać ją własnym ręcznikiem. Jedną z ważnych wskazówek jest konieczność dokładnego mycia rąk po przyjściu z podwórka, po to, by nie narazić się na zakażenie takimi pasożytami jak glista psia i kocia wywołującą toksokarozę czy pierwotniakiem toksoplazma gondi, odpowiedzialnym za chorobę – toksoplazmoza. Rodzice powinni również kontrolować, w jakich warunkach dziecko odrabia lekcje, rysuje czy czyta. Ważne jest prawidłowe oświetlenie stanowiska pracy, kierunek, z którego ono pada, ustawienie biurka i stołu w stosunku do okna. Niezmiernie ważny jest także czas przebywania dziecka przed monitorem komputera, ekranem telewizora czy ekranem gry komputerowej. Zbyt długa i częsta praca oczu z bliskiej odległości i związane z tym napinanie mięśni oczu prowadzi nieuchronnie do powstania krótkowzroczności, na początku odwracalnej ale po czasie już utrwalonej. Dlatego rozsądnym jest kontrolowanie oczu u okulisty minimum co 6 miesięcy, szczególnie gdy dziecko zaczyna skarżyć się na gorsze widzenie na odległość i w okresie gwałtownego wzrostu dziecka czyli w czasie dojrzewania aż do zakończenia wzrostu.
Profilaktyka narządu wzroku polega przede wszystkim na poddawaniu się regularnym badaniom kontrolnym u okulisty ale oprócz tego niezmiernie ważną rzeczą jest zachowanie prawidłowej diety. Szczególnie korzystnie na struktury oka wpływają karotenoidy, do których zalicza się luteinę, zeaksantynę, alfa i beta karoten oraz likopen oraz witaminy. Luteina zawarta np. w szpinaku i brokułach opóźnia zachorowanie na AMD i poprawia ostrość widzenia dzięki temu, że działa jak filtr i chroni komórki siatkówki przed uszkodzeniem przez światło. Witaminy A, C i E oraz antocyjany również wpływają korzystnie na wzrok, usuwając wolne rodniki, odżywiając i nawilżając zewnętrzną powłokę oka. Dodatkowo witamina A zawarta w wątrobie, maśle, mleku, jajkach, zapobiega m.in. kurzej ślepocie czyli pogarszającemu się widzeniu w ciemności, chroni przed chorobami plamki żółtej, podrażnieniem oczu i powiek. Ważne dla wzroku są również mikroelementy takie jak cynk czy selen, które chronią komórki oka przed starzeniem oraz chronią i regenerują strukturę plamki żółtej. Z ostatnich badań naukowych wynika również, że w profilaktyce starczej utraty wzroku sprawdziły się kwasy omega-3 zawarte w rybach, w szczególności w łososiu, makreli czy tuńczyku. Starsi ludzie jedzący taką porcję co najmniej raz w tygodniu doznawali starczej utraty wzroku rzadziej nawet o 60%!
Wspomniałam też o ćwiczeniach wzroku i relaksacji oczu. Bardzo pożytecznym jest wykonywanie takiej gimnastyki, nie musi ona zabierać dużo czasu, zwykle jest to około 5-10 minut dziennie. Ważniejsza od czasu poświęcanego w ciągu dnia jest ich systematyczność i regularność. Do najprostszych ćwiczeń należy wykonywanie powolnych ruchów gałkami ocznymi we wszystkich kierunkach z unieruchomioną głową, wtedy poruszają się tylko nasze oczy. Kolejne ćwiczenie to wypatrywanie przez okno najdalej położonych punktów, które są jeszcze widoczne i wytężanie wzroku aby je maksymalnie wyostrzyć. Następnie przenosimy wzrok na blisko położony punkt, aby po chwili ponownie spojrzeć w dal. Jeszcze jedno ćwiczenie, które powinno się stosować w ciągu dnia w momencie, kiedy nasze oczy wysyłają nam sygnały o ich zmęczeniu. Polega ono na szczelnym zakryciu dłońmi oczu na 2-3 minuty. Oczy przez to odpoczywają, rozluźniają się bowiem mięśnie oczne a nasze źrenice w ciemności się rozszerzają – daje to poczucie znacznej ulgi i pozwala po krótkiej przerwie na podjęcie dalszej pracy wzrokowej. Dlatego odżywiajmy się zdrowo, odwiedzajmy regularnie gabinety okulistyczne, ćwiczmy oczy, a wtedy będą nam służyć przez wiele lat życia.
