Jaskra

Co to jest jaskra?

Jaskra to grupa chorób, których istotą jest postępujący zanik nerwu wzrokowego. Uszkodzenie włókien nerwowych prowadzi do ich obumierania, a w konsekwencji do postępującego ograniczania widzenia.

Jaskra jest choroba rozwijająca się skrycie, na początku może nie dawać żadnych objawów, a zamanifestować się dopiero wtedy, kiedy pojawia się już powikłania. Dlatego dużym wyzwaniem dla okulistów jest wczesne rozpoznawanie i skuteczne leczenie tej choroby.

Ważnym objawem diagnostycznym tej choroby są podwyższone wartości ciśnienia śródgałkowego powyżej 21 mmHg.  Ale ten objaw, który kiedyś uważany był za kluczowy nie jest jedynym, co więcej nie przesadza o samej chorobie. Istnieją bowiem postacie jaskry, w których ciśnienie śródgałkowe jest prawidłowe czy wręcz niskie a sama choroba wywołuje duże spustoszenie w narządzie wzroku. I odwrotnie- istnieje pojęcie nadciśnienia ocznego. Wysoki poziom  ciśnienia w gałkach ocznych nie idzie wtedy w parze ze zmianami chorobowymi typowymi dla jaskry i wymaga wyłącznie obserwacji.

Kiedy należy badać oczy pod katem jaskry i jakie są czynniki sprzyjające tej chorobie?

Do głównych czynników ryzyka należą:

1. obciążenie genetyczne – występowanie jaskry w najbliższej rodzinie
2. choroby ogólnoustrojowe takie jak cukrzyca czy zaburzenia krążeniowe na przykład niedrożność tętnicy szyjnej
3. choroby oczu: wysoka krótkowzroczność czy zwyrodnienie barwnikowe siatkówki
4. powyżej 40 roku życia ( w tym wieku częstotliwość występowania jaskry określa się na około 2%, natomiast z upływem czasu ten wskaźnik znacznie wzrasta).

Jakie są główne objawy tej choroby?

Jaskra na początku przebiega zwykle bezobjawowo, jednym z pierwszych objawów mogą być ubytki w polu widzenia.

Zdarzają się także tak zwane ostre napady jaskry, kiedy ciśnienie w gałkach ocznych może podnieść się nawet do 50 mmHg i przebieg jest wtedy bardzo gwałtowny a przede wszystkim niebezpieczny dla narządu wzroku. Pacjent odczuwa silny ból oczu , głowy, mogą pojawić się nudności a także charakterystyczne dla tego stanu widzenie obwódki świetlnej wokół przedmiotów , co spowodowane jest przejściowym obrzękiem nabłonka rogówki. Ostry atak jaskry, który nie jest natychmiastowo leczony może spowodować nieodwracalne zmiany w narządzie wzroku, włącznie z całkowitą ślepotą.

I z powodu tak wielkiego zagrożenia profilaktyka i rozpowszechnianie wiedzy o tej bardzo poważnej i podstępnej chorobie jest tak ważne.

Jakie badania pozwalają wykryć jaskrę?

Do podstawowych badań, które wykonuje okulista w diagnostyce jaskry należą:

•  ocena ostrości wzroku
•  pomiar ciśnienia śródgałkowego
•  ocena dna oka
•  badanie pola widzenia
•  gonioskopia – badanie przepływu cieczy wodnistej wewnątrz gałki ocznej
•  badania specjalistyczne – OCT, badania elektrofizjologiczne

Leczenie jaskry

•  zachowawcze – krople i maści wpływające na obniżenie ciśnienia śródgałkowego
•  operacyjne
•  laserowe

Wskazania dla pacjentów chorujących na jaskrę

•  stałe przyjmowanie leków zaleconych prze specjalistę
•  regularne kontrole u okulisty minimum co 3 miesiące
•  unikanie pomieszczeń zaciemnionych,  mocno przyciemnionych okularów przeciwsłonecznych (w ciemności powiększają się źrenice w oczach, co wtórnie doprowadza do wzrostu ciśnienia śródgałkowego)
•  wyeliminowanie z diety ostrych przypraw, kawy, mocnej herbaty
•  ostrożne stosowanie leków nasennych i uspokajających.