Jakie są kolory oczu i od czego to zależy? Czy kolor oczu może określać podatność na choroby?
Jaki kolor oczu jest najbardziej powszechny?
Uważa się, iż brązowy kolor oczu jest najczęstszy, taką barwę ma około 90 procent światowej populacji. Na drugim miejscu jest kolor zielony (około 7 procent), następnie szary (około 2 procent) a najrzadszy jest kolor niebieski ( około 1 procent). Inne badania wykazały z kolei, że niebieskie oczy ma nawet do 7 procent populacji. Ten kolor tęczówki jest powszechny zarówno w Europie jak i w regionach zamieszkanych przez ludność pochodzenia europejskiego, takich jak Kanada, Stany Zjednoczone, Australia, Argentyna, Urugwaj czy Brazylia.
Od czego zależy kolor naszych oczu?
Kolor oczu jest cechą dziedziczną, na którą wpływ ma kilka genów, które odpowiadają za ogromną liczbę możliwych kombinacji kolorów. Geny te odpowiadają za trzy fenotypowe kolory oczu (brązowy, zielony i niebieski) . Wszystkie trzy geny muszą określać ten sam kolor, aby kolor oczu był czysty. W przeciwnym razie otrzymamy kolor mieszany. Zabarwienie tęczówek jest zależne od ilości barwnika – melaniny. Im więcej melaniny, tym odcień oczu, włosów i skóry jest ciemniejszy. Najmniej melaniny występuje u osób o jasnych oczach – błękitnych, jasnozielonych, bądź szarych. Większość z tych osób ma jednocześnie jasną karnację i jasne włosy.
Jako że produkcja melaniny rośnie w ciągu pierwszych kilku lat życia, niebieskie oczy dzieci mogą ściemnieć. Kolor oczu zazwyczaj stabilizuje się około szóstego miesiąca życia.
Jak dzielimy kolory oczu?
Jedną z klasyfikacji kolorów oczu jest podział wg Coona, który oparł się na skali Martina.
Według niego kolory tęczówek można podzielić następująco:
1/ oczy jasne – szare, niebieskie i zielone.
2/ oczy jasne-mieszane – dzielą się na bardzo jasne-mieszane (niebieskie z szarymi lub zielonymi bądź zielone z szarymi) oraz właściwe jasne-mieszane (jasne lub bardzo jasne-mieszane z niewielką domieszką brązowego pigmentu.
3/ oczy mieszane –mieszanka jasnych (niebieskich lub szarych albo zielonych) z brązowymi w mniej więcej równych proporcjach.
4/ oczy ciemne-mieszane (piwne) – brązowe z niewielką domieszką jasnego pigmentu, zaliczane do kategorii oczu ciemno pigmentowanych.
5/ oczy ciemne –brązowe (jasno- i ciemno) do bardzo ciemnobrązowych (określane niekiedy jako czarne).
Kolor tęczówki może dostarczać wielu informacji o człowieku, a klasyfikacja różnych kolorów może być użyteczna przy dokumentacji patologicznych zmian, czy przewidywaniu, jak dana osoba zareaguje na różne leki.
Czy kolor oczu może określać podatność na choroby?
Naukowcy ustalili, że osoby o niebieskich lub szarych oczach są bardziej narażone na takie choroby jak bielactwo czy czerniak. Nie jest to jednak do końca potwierdzone, istnieje tylko zauważalna zależność pomiędzy tymi chorobami a kolorem tęczówek u pacjentów.Z badań naukowych wynika miedzy innymi, że osoby o oczach brązowych są mniej narażone na zachorowanie na czerniaka. Z kolei u osób z niebieskimi oczami częściej obserwowano występowanie bielactwa nabytego. Ale z innych prac wynika, że po przebadaniu trzech tysięcy osób z bielactwem aż 43 procent miało brązowe tęczówki, a błękitne zaledwie 27 procent.
Jeszcze inne badanie dowiodło, że mieszkańcy Skandynawii, którzy mieli ciemne tęczówki częściej chorowali na gruźlicę, infekcje, zaburzenia immunologiczne i depresję.
Dlatego nie jest to taka oczywista zależność jak by się wydawało.
W artykule wykorzystano artykuł PAP i strony internetowe.
